MAP (Monoammonium Phosphate), có công thức hóa học là NH₄H₂PO₄, là một hợp chất hóa học đa năng với nhiều ứng dụng quan trọng trong cả nông nghiệp và công nghiệp.
Công dụng của MAP cho cây trồng (trong nông nghiệp)
MAP là một loại phân bón vô cơ cung cấp đồng thời hai dưỡng chất thiết yếu cho cây trồng là đạm (Nitrogen – N) và lân (Phosphorus – P). Cụ thể, MAP thường có hàm lượng khoảng 12% N (dạng amoni) và 61% P₂O₅ (dạng lân). Các công dụng chính của MAP đối với cây trồng bao gồm:
- Cung cấp dinh dưỡng đồng thời đạm và lân: MAP là một trong số ít loại phân bón có khả năng cung cấp cả N và P trong một lần bón, giúp cây trồng phát triển đồng đều và khỏe mạnh từ giai đoạn đầu.
- Kích thích phát triển bộ rễ mạnh mẽ: Hàm lượng phốt pho cao trong MAP đặc biệt hiệu quả trong giai đoạn đầu phát triển của cây, giúp cây xây dựng hệ thống rễ khỏe mạnh để hút nước và chất dinh dưỡng, tăng sức đề kháng với bệnh hại và khô hạn.
- Thúc đẩy ra hoa, đậu trái tốt: Lân đóng vai trò thiết yếu trong quá trình sinh sản của thực vật. MAP có khả năng thúc đẩy quá trình phân hóa mầm hoa, kích thích cây ra hoa đồng loạt và tăng tỷ lệ đậu quả, đặc biệt với cây ăn quả và rau màu ngắn ngày.
- Cải thiện sinh trưởng và năng suất: Nitơ trong MAP hỗ trợ quá trình hình thành protein và diệp lục tố, tác động đến quá trình quang hợp, giúp cây phát triển thân, lá, đâm chồi, nảy cành. Sự kết hợp N và P giúp cải thiện khả năng quang hợp và nâng cao năng suất cây trồng.
- Phù hợp với nhiều loại đất và phương pháp bón: MAP có tính axit nhẹ, không ăn mòn thiết bị và tan nhanh trong nước, nên rất phù hợp để bón gốc, hòa tan để tưới nhỏ giọt (fertigation) hoặc phun qua lá (foliar feeding), đặc biệt hiệu quả trong các mô hình canh tác công nghệ cao như nhà màng, nhà kính.
- Cải tạo đất: Nhờ hàm lượng lân cao, MAP còn có vai trò cải tạo đất, giúp phục hồi bộ rễ khi cây trồng bị úng ngập hoặc khô hạn lâu ngày.
Công dụng của MAP trong công nghiệp
Ngoài nông nghiệp, MAP còn có một số ứng dụng quan trọng trong công nghiệp:
- Chất chống cháy: MAP được sử dụng làm chất chống cháy trong nhiều vật liệu như dệt may, nhựa và bọt xốp, nhờ khả năng ức chế quá trình cháy.
- Trong công nghệ đóng gói khí cải tiến (Modified Atmosphere Packaging – MAP): Đây là một công nghệ đóng gói thực phẩm (không liên quan đến hóa chất Monoammonium Phosphate mà là một thuật ngữ riêng) nhằm kéo dài thời gian bảo quản và duy trì chất lượng của sản phẩm. Thực phẩm được bao bọc trong vật liệu chắn khí và môi trường khí bên trong được thay đổi (thường là hỗn hợp CO₂, N₂, O₂) để ức chế sự phát triển của vi khuẩn và nấm mốc, giảm quá trình oxy hóa.
- Phụ gia thực phẩm: Trong ngành công nghiệp thực phẩm, MAP có thể được sử dụng làm chất tạo men trong làm bánh (giúp bột nở) và làm nguồn dinh dưỡng trong một số quy trình chế biến thực phẩm khác.
- Chất ổn định và chất điều chỉnh pH: MAP hoạt động như một chất ổn định và chất đệm pH trong nhiều quy trình sản xuất công nghiệp, bao gồm dệt may, gốm sứ và chế biến hóa chất.
- Chất ức chế ăn mòn: Nó cũng có thể được sử dụng như một chất ức chế ăn mòn trong một số ứng dụng công nghiệp.
- Sản xuất thức ăn chăn nuôi: MAP được dùng làm phụ gia trong thức ăn chăn nuôi để đảm bảo vật nuôi nhận đủ dinh dưỡng cho sức khỏe và sự tăng trưởng.
